UMHLABA UYABHUBHA

Arthur Greene

Ukudilika komhlaba, imililo yasendle kanye nezikhukhula ezibulalayo ezenzeka ngasikhathi sinye kumazwekazi amahlanu eplanethi kushiye indlela yokubhujiswa ngokuqubuka kwakho.

Ososayensi bezulu sekuyisikhathi eside bexwayisa ukuthi izinkinga zesimo sezulu zizoholela ezenzakalweni ezimbi zesimo sezulu kanye nasezinhlekeleleni zemvelo emhlabeni wonke, futhi manje iplanethi impela ibhekene nemiphumela.

Izikhukhula

Emasontweni amabili edlule, izikhukhula ezibulalayo zonakalise izingxenye ezithile zeYurophu ne-China.

Izimvula ezinamandla zihlasele isifunda sase-Henan e-China kuleli sonto, saphoqelela ukukhishwa kwabantu abangaphezu kwabayizi-100 000 emakhaya abo.

Izithombe ezethusayo zasesiteshini sesitimela esihamba ngaphansi komhlaba  ebesinabantu e-Zhengzhou sigcwala amanzi ziye zasakazwa umhlaba wonke. Abantu abayi-12 baminze kulezi zidubedube ezingaphansi komhlaba ngenkathi abanye abangama-500 kudingeke ukuthi basindiswe.

Khonamanjalo, izikhukhula nazo zicekele phansi yonke imiphakathi yaseYurophu. Kuze kube manje bayi-170 abantu asebeshonile eJalimane ezikhukhuleni ezimbi kunazo zonke izwe elake lazibona. E-Belgium, bangama-31 abantu asebeshonile kanti abanye abangama-70 kubikwa ukuthi badukile.

Imishini emikhulu yokutakula iyaqhubeka kuwo womabili la mazwe ukuthola labo abasabhajwe yizikhukhula.

Imililo

Imililo eminingi iyaqhubeka nokusabalala eMelika nase-Canada.

“Ukuqubuka komlilo kuyaqhubeka ezifundazweni eziyi-13 lapho kuqubuke khona imililo emikhulu engama-83 eshise amahektare ayizi-1,293,636,” kusho i-National Interagency Fire Centre esitatimendeni ngoLwesibili mhla zingama-20 kuNtulikazi.

Okukhulu kunakho konke lokhu kuyaqhubeka nokuvutha esifundeni sase-Oregon futhi kushise indawo yomhlaba enkulu kunedolobha lase-Los Angeles.

Intuthu yale mililo iqonde empumalanga, kanti i-Guardian ibike ngoLwesine ukuthi umoya wase-New York City njengamanje uphakathi kwengcoliswe kakhulu emhlabeni. Abantu abasengozini, njengalabo abanesifuba nesifo senhliziyo, banxuswe ukuthi bahlale ngaphakathi.

E-Canada, ‘i-heat dome’ okungukushisa okungabekezeleki yehlele ezindaweni ezisenyakatho zezwe, amazinga okushisa afinyelela ku-45C. Amakhulu abantu abashonile okungazelelwe aqoshwe ezweni emasontweni ambalwa edlule.

Ngakolunye uhlangothi lwenkabazwe esenyakatho, i-Siberia iye yahlaselwa imililo engakaze ibonwe. Umlilo wehlathi ushise umhlaba ongamahektare ayizigidi ezingama-3,7 kanti izindawo zokuhlala ezingaphezu kwama-50 zisongwe ngentuthu.

Ukudilika komhlaba

ENdiya nase-Japan, ukuguguleka kwenhlabathi kudale umonakalo omkhulu.

Edolobheni laseNdiya i-Mumbai, udonga olukhulu lwawa endaweni yase-Mahul, lwachoboza abantu abayi-14. Abanye abaningi bakhukhulwa ukudilika komhlaba e-Vikhroli.

Ngasekuqaleni kwale nyanga, ukudilika kodaka okunamandla kwehle e-Japan, kwasusa inqwaba yezakhiwo kanti inqwaba yabantu balahlekile.

Umthombo wesithombe: @StevenDelDuca

Izihloko zakamuva