Kushaqwe igolide elingabiza u-R2.5-million elimbiwe ngokungemthetho eGoli

Lubhalwe ngu-Everson Luhanga

Kutholwe amathani enhlabathi enegolide yenani elingaphezu kuka-R2.5-million yabe isisuswa emayini engekho emthethweni e-Eikenhof, eGoli, ngoLwesibili.

Isakhiwo semijondolo nhlangothi zombili zomgwaqo u-R554 azikhombisi zimpawu zokuthi kunomsebenzi oqhubekayo wezigidi zamarandi ongekho emthethweni obandakanya izimayini ezingasasetshenziswa.

Izakhamuzi eziqhamuka ezindaweni ezakhelene nalezi zakhiwo sezithumele inqwaba yezikhalazo kwiziphathimandla mayelana nokuvukuzwa kwegolide okungemthetho.

NgoLwesibili, iziphathimandla ezivela ezigabeni ezahlukene zikahulumeni zitheleke kule ndawo.

Babophe abasolwa abangu-14 abaneminyaka ephakathi kuka-26 no-51 ngokusebenza ezindaweni zokumba igolide ngokungemthetho.

Okhulumela oKlebe, uKaputeni Lloyd Ramovha, uthe leli qembu liboshwe kulandela umkhankaso wezikhulu odalwe yinqwaba yezikhalo ezivela emphakathini wase-Eikenhof namaphethelo mayelana nokuba khona kwalezi zikhungo.

URamovha uthe ithimba loKlebe elizinze e-West Rand, i-Serious Organised Crime Investigation, ebelihlome ngencwadi egunyaza ukusesha, lifike ezikhungweni ezingekho emthethweni ngezithuba zabo-10:00 ekuseni.

“Bekuwumkhankaso ohlanganisa yonke into eyenziwa yithimba lamaphoyisa i-Tactical Response Team, izindiza ezinophephela emhlane zase-Gauteng, amalungu esithangami samaphoyisa omphakathi wendawo, uMnyango wezeMpilo nokuPhepha, uMnyango wezokuThutha e-Gauteng, uMnyango wezaseKhaya, uMnyango wezokuMbiwa phansi Namandla, ne-South African Diamond & Precious Metals Regulator,” usho kanje.

Wengeze ngokuthi kutholakale amathani enhlabathi enegolide ebiza ngaphezu kuka-R2.5-million yabe isisuswa endaweni yesigameko “ngabanolwazi ngezimayini”.

Inhloko yoKlebe esifundazweni sase-Gauteng, uJenene Omkhulu u-Ebrahim Kadwa, uvakashele indawo yesigameko wancoma umzamo wethimba lezinhlaka ezahlukene. “Ukuba khona kwalezi zikhungo ikakhulukazi ezindaweni ezihlala abantu kudala ubungozi empilweni yabantu nasemvelweni. 

“Ukusetshenziswa kwe-cyanide ukuze kukhishwe igolide endaweni engalawuleki kungadala inhlekelele. Izenzo ezingekho emthethweni zilimaza nomnotho wezwe. Sinxusa yonke imiphakathi esola izenzo ezifuze lezi neziphambene nomthetho ukuthi izibikele abomthetho,” usho kanje.

Abasolwa kulindeleke ukuba bavele eNkantolo yeMantshi yaseGoli ngoLwesine, mhlaka-15 kuNcwaba, ngamacala ahlobene nokusebenza ezindaweni zokukhishwa kwegolide ngokungemthetho.

Abasolwa abadabuka e-Zimbabwe, bazobhekana namacala okutholakala nezinsimbi ezingagayiwe ngokungemthetho kanye nokuphula umthetho we-Immigration Act and Environmental Act.

Ezinyangeni ezedlule kube nemikhankaso enzima ezweni lonke njengoba amaphoyisa eqhuba imikhankaso ayibiza ngeVala Mgodi, eqonde ezimayini ezingasasetshenziswa nezishiywe dengwane.

Amaphoyisa abelokhu evala izakhiwo zemisebenzi eminingi yokumba okungekho emthethweni kulezi zindawo.

Uhulumeni uphinde watshala izigidi zamarandi ukulwa nokumbiwa kwezimayini ngokungemthetho kuleli.

Esifundeni sase-West Rand, owayenguNgqongqoshe wamaPhoyisa uBheki Cele watshala izinhlaka ezikhethekile ukulwa nozamazama (abavukuzi abangekho emthethweni) ngemuva kokudlwengulwa kwabesifazane abayisishiyagalombili. Phezu kwayo yonke imizamo kule ndawo, izakhamuzi zithi ozamazama basaqhubeka njengenjwayelo.

Esithombeni ngenhla: Indawo lapho iziphathimandla zibophe ozamazama abangu-14.

Umthombo: Oklebe

Izihloko zakamuva