Uzomela iNingizimu Africa owakhuluma amazwi ahlabayo ngoTrump

Lubhalwe nguZukile Majova

UMcebisi Jonas uzohola izingxoxo ezinzima nabaholi baseMelika ngesikhathi esabhekene nengwadla mayelana namazwi awasho ngoTrump.

Ezohwebo, izingxoxo kanye nokuxhaswa kweNingizimu Afrika kuncike ekutheni uJonas angabulungisa kanjani ubudlelwano baseMelika obuntekenteke.

Indlela enzima ilindele lowo owayeyiPhini likaNgqongqoshe wezeziMali uMcebisi Jonas njengoba ezoba yisithunywa esikhethekile saseNingizimu Afrika eMelika.

UMengameli uCyril Ramaphosa ujube uJonas kumsebenzi wokulungisa ubudlelwano obungebuhle bakuleli neMelika ngaphezu kwevidiyo kaJonas ebiza lowo owayenguMengameli waseMelika uDonald Trump ngomuntu ocwasa ngokwebala esezinkundleni zokuxhumana.

Kule vidiyo, enkulumweni ye-11th Ahmed Kathrada Foundation, uJonas ubuza ukuthi uTrump waba kanjani omunye wabaholi abanamandla emhlabeni.

“Ukuthi sifike kanjani esimweni lapho umuntu ozicabangela yena yedwa ethatha izintambo zombuso omkhulu wezomnotho kanye namandla okuphatha ezithinta amasosha emhlabeni yinto okumele siyicabange,” esho.

Ememezela ukuqokwa kwakhe uRamaphosa uthe uJonas uzomela yena nohulumeni.

“Ngalesi sikhundla, uMnu Jonas uthweswe umthwalo wokuqhubekisela phambili izinto eziseqhulwini eNingizimu Afrika okubalwa izingxoxo, ezohwebo emazweni amabili. Uzohola izingxoxo, aqinise ubudlelwano futhi axoxisane nezikhulu zikahulumeni waseMelika kanye nabaholi bezinkampani ezizimele ukuze kuthuthukiswe izimfuno zesizwe,” kusho uRamaphosa.

UJonas uzophinde agcine isikhundla sakhe njengoSihlalo we-Independent Non-Executive of MTN Group enamasheya e-Irancell. Le mininingwane ibalulekile ikakhulukazi uma kubhekwa ukukhathazeka kweMelika mayelana nobudlelwano beNingizimu Afrika ne-Iran.

I-Far-right group AfriForum, osekunesikhathi eside ipenda iNingizimu Afrika ngendlela embi kuhulumeni kaTrump, yabelane ngale vidiyo ezinkundleni zokuxhumana.

Umholi wayo uKallie Kriel ubhale ukuthi: “Nangu uMnu Mcebisi Jonas, inxusa elisha elikhethekile laseNingizimu Afrika eMelika, nombono wakhe ngoMengameli uDonald Trump. Uma kubhekwa la mazwi angemahle, ucabanga ukuthi uJonas uzokwazi ukuhlenga ubudlelwano obuntengayo phakathi kweNingizimu Afrika nohulumeni kaTrump?”

Ubudlelwano bube noqhekeko ngemuva kokuthi lowo owayeyinxusa u-Ebrahim Rasool esole uTrump ngokuzibona engcono kunabanye. IMelika yaxosha uRasool yaphinde yahoxisa imali engaphezu kuka-R8-billion yoxhaso lwe-HIV/Aids eNingizimu Afrika.

Izinto zibe zimbi kakhulu lapho uTrump ememezela intela engu-31% ezimpahleni ezithengwa iNingizimu Afrika, ehoxisa isivumelwano sohwebo osekunesikhathi eside sikhona. Intela manje imiswe izinsuku ezingu-90, lokhu kunikeza uJonas ithuba elincane ukuze adambise ukungezwani futhi aqale kabusha izingxoxo.

URamaphosa uthe ukulungisa ubudlelwano neMelika kubalulekile kwezohwebo nezomnotho hhayi nje eNingizimu Afrika kodwa ezwenikazi lonke.

Esithombeni esingenhla: UMcebisi Jonas, isithunywa esisha esikhethekile saseNingizimu Afrika e-US.

Umthombo wesithombe: Ihhovisi likaMengameli

Izihloko zakamuva