
Zukile Majova
Sekuyiminyaka ngiphikisana nokushintshwa komgwaqo kazwelonke u-N2, ongeke ube yingxenye yamadolobha asemaphandleni e-Transkei yangaphambilini okuhlanganisa i-Mt Frere, i-Mt Ayliff, i-Qumbu kanye ne-Tsolo.
Kodwa emasontweni amabili nje, izingozi ezimbalwa zenze ukuhweba kulo mgwaqo kazwelonke wezomnotho obalulekile ongamakhilomitha angu-2,225 kuphazamiseke ukusebenza kwawo, futhi lokho kungenze ngaqiniseka unomphela.
Konke kuqale emasontweni amabili edlule ngesikhathi amaloli amabili eshayisana endaweni edume kabi yase-Mzimvubu River Cuttings phakathi kwendawo yaKwaBhaca nase-Emaxesibeni, lokhu kwaphazamisa ukuhamba kwezimoto ku-N2 usuku lonke.
Ngihlala KwaBhaca kanti ihhovisi lami lise Mt Ayliff.
Kudingeke ukuthi ngijike ngisebenze ngisekhaya ngalolo suku.
Kwathi ngoMsombuluko ngasuka ekhaya kukhanya futhi kusesekuseni ngafike ngazithela kulayini ongamakhilomitha amathathu ubude wezimoto endaweni efanayo e-Mzimvubu.
Iloli elithwele amafutha okupheka liginqikile kwasaphazeka umthwalo walo emgwaqeni ngeSonto ntambama kanti izimoto zabhajwa khona ubusuku bonke.
Umsebenzi wokuhlanza umgwaqo ubuqhubeka ngesikhathi ngifika ngo-6.30 ekuseni.
Kwathi ngoMsombuluko ebusuku ngaphinde ngabambeka endaweni efanayo.
Kulokhu kuginqike iloli elithwele osofa nezinye izinto zesitolo sefenisha futhi lalahlekelwa impahla yalo endaweni lapho okuchitheke khona uwoyela omkhulu wokupheka. Kuze kwalamula amaphoyisa ukuvimba inqwaba yabaphangi abavela ezigodini eziseduze.
Kuvele ukuthi abazange bahlanze umgwaqo ngendlela ezokwenza ukuthi izimoto zihambe ngokuphepha.
Kufakazele uvalo lwami ekuseni ngesikhathi ngibabona besebenzisa isihlabathi somfula kuphela nemishanelo ukuze basuse amafutha okupheka ngoba uma engasuswa kungenzeka izingozi eziningi.
Kuyangidabukisa ngoba iminyaka eminingi u-N2 uletha impilo kanye nomsebenzi othile wezomnotho emadolobheni asemaphandleni kanye nenqwaba yezindawo zasemakhaya ezithuthuka ngawo.
Noma iliphi ibhizinisi eliku-N2 linethuba eliphezulu kakhulu lokuphumelela uma liqhathaniswa nebhizinisi elisemgwaqeni wesifunda.
Kodwa muva nje, u-N2 awulethi lutho ngaphandle kosizi ezinkampanini eziningi ezisebenzisa umzila oya empahleni e-Ferry phakathi kweTheku neKapa.
Amaloli amaningi ebhizinisini lokuthutha impahla emgwaqeni alahlekelwe impahla yawo engxenyeni enganakekelwa kahle yale migwaqo, okubize izigidi zamarandi.
Ilesi sizathu-ke uhulumeni – ngokusebenzisa i-Sanral – akha u-N2 omusha osuka e-Mtata ubheke e-Port St Johns bese udlula ogwini ukuze uxhume e-Port Shepstone eqhamukela eThekwini.
Kuwuhlelo oludla abakhokhi bentela imali engaphezu ka-R16 billion, kodwa oluzodala uxhaxha lwemigwaqo olusebenzayo futhi ludale nezinkulungwane zemisebenzi.
Kodwa ekugcineni ngiyavuma; ushintsho lubuhlungu kodwa luphinde lube lihle.