Lubhalwe nguSongeziwe Mapukata
Imvula enamandla ehlasele ngeledlule e-Port St Johns eshiye ingqalasizinda icekeleke phansi seyifake ingcindezi kuMengameli uCyril Ramaphosa.
NgoLwesibili ngesikhathi evakashele kule ndawo ukuyobona umonakalo odalwe izikhukhula uRamaphosa unxuswe ukuthi abhekane nenkinga yokukhipha amanzi kule ndawo.
Amakhulu amabhizinisi alahlekelwe ingqalasizinda ebalulekile izinkulungwane zemindeni ethembele kuwo.
Umlimi uNzamela Ncoyini ukhulume ne-Scrolla.Africa mayelana nokulahleka kwezinkukhu nezingulube ezingaphezu kuka-300 ngesikhathi ihoko libhidlizwa izikhukhula ngesonto eledlule.
“Njengoba ngiphakathi kosomabhizinisi abaningi abathinteke kakhulu, silindele ukuthi uMengameli abhekane nezinkinga zenhlalo-mnotho ezenza kukhule umkhakha wethu wamabhizinisi. Leli dolobha linengqalasizinda eyandulela u-1976 ebingakalungiswa eseyabola,” kusho uNcoyini.
Uthe ingqalasizinda ekhona njengamanje ayikwazi ukusimamisa izidingo zomphakathi.
“Umthamo wabantu abahlala kuleli dolobha awuthwalwa nhlobo yizinhlaka zalapha. Sifuna nje ukuthi kulethwe isikhwama sokungenelela kukamengameli ake asinikeza umasipala we-King Sabata Dalindyebo (KSD), khona izinto eziningi zizoba ngcono.”
Ibhizinisi likaNcoyini lokhu laba khona kusukela ngo-2011. Uthe abadayisi, imboni yamatekisi, amabhizinisi aphekayo, izindawo zokuhlala kanye nemboni yezokungcebeleka basesimweni esibi kakhulu.
Kodwa ngoxhaso lokungenelela kukaMengameli banethemba lokuthi amabhizinisi abo azovuselelwa.
Ngisho nemeya kamasipala iKSD uNkk Nomvuzo Mlombile-Cingo uthe abantu base-Port St Johns kade babekhala ngokunganakwa selokhu kwaqala izinhlekelele ngo-2019. UMlombile-Cingo uthi balindele ukuthi uMengameli uRamaphosa abhekane nezinkinga eziningi ezihlanganisa ukuthuthukiswa kwama-SMME.
“Abanye abantu basahlala nomakhelwane babo njengoba bengakalulami enhlekeleleni edlule. Abadayisa emgwaqeni balahlekelwe izinto zabo. Abantu bafuna ukubona idolobha labo livuselelwa ngoba iningi lezinselelo esibhekene nazo zidalwa uhlelo lokudonsa amanzi, imigwaqo ifakwe itiyela nokuyinto ezimbalwa eziyizinkinga phakathi komunye,” kusho uMlombile-Cingo.
UMlombile-Cingo uthe balindele ukuthi uRamaphosa alungise izinkinga ezithinta imizila yamabhizinisi esheshisa umnotho wendawo.
“Asikwazi ukuba namaloli athwala impahla asuka e-Mount Ayliff aye e-Lusikisiki nase-Port St Johns,” kusho uMlombile-Cingo.
Phambilini, uMengameli ukhulume kafushane nababambiqhaza ehholo ledolobha lase-Port St Johns ngaphambi kokuvakashela izindawo. Uncome i-PSJ njengedolobha elihlakaniphile.
“Lokhu ngikubone ngesikhathi ngindiza ngendiza enophephela emhlane futhi ngiyajabula ukuthi nonke nikholelwa ekutheni ningaba idolobha elihlakaniphile lekusasa lakuleli. Nami empeleni ngingathanda ukuba khona ukuze ngikubone lokhu njengoba ngikholwa ukuthi kungenzeka,” kusho uRamaphosa.