Lubhalwe nguDoreen Mokgolo
UMengameli uCyril Ramaphosa ukuqinisekisile ukuthi uzosayina uMthethosivivinywa ogxekwa kakhulu we-National Health Insurance (NHI).
Ube esencokola ngokuthi vele lo mthethosivivinywa ususetafuleni lakhe: “Ngidinga ipeni nje ukuze ngiwusayine ukuze ngiwusebenzise.
Lokhu kuphambene neseluleko sezinhlangano zamabhizinisi nabanye abagxeki abathi umengameli akabuyisele umthethosivivinywa ePhalamende ukuze kulungiswe amaphutha enqubo kanye nomthethosisekelo.
Lo mthethosivivinywa kuhloswe ngawo ukuhlinzeka ngosizo lwezempilo lwamahhala endaweni yokunakekelwa kwabo bonke abantu bakuleli, kungaba ezikhungweni zikahulumeni noma ezizimele.
“Sihlela ukusebenzisa i-NHI ngokwandayo, sibhekane nezinkinga ezifana nokuxhaswa ngezimali kohlelo lwezempilo, abasebenzi bezempilo, imikhiqizo yezokwelapha, imigomo nobuchwepheshe kanye nezinhlelo zolwazi lwezempilo,” kusho uRamaphosa.
Ubethula inkulumo echaza isimo sezwe sakulo nyaka egxile kulokho okuzuziwe eminyakeni engu-30 edlule selokhu kwaqala ukubusa intando yeningi.
Emkhakheni wezempilo uRamaphosa uthe eminyakeni edlule bakhe izibhedlela nemitholampilo, ikakhulukazi ezindaweni ezihlwempu.
“Amaphesenti angu-95 wabantu abatholakale benegciwane lengculazi bayasazi isimo sabo, u-79% yilabo abathola imishanguzo yokuthithibalisa igciwane lengculazi kanti u-93% wabo ucindezelekile. Ukutheleleka ngegciwane lengculazi okusha kwehle kakhulu kubantu abasha,” esho.
Ephendula ukunakekela kwezemfundo, uMengameli uthe eminyakeni emihlanu ezayo uhulumeni uzogxila ekwandiseni ukufinyelela ekukhuleni kwezingane ezisencane kanye nasekuthuthukiseni ikhono lokufunda labafundi emabangeni aphansi.
“Ukuyisa ukuthuthukiswa kwezingane eMnyangweni wezeMfundo eyisiSekelo kube ngezinye zezinqumo ezibalulekile.
“Manje sesiyakwazi ukusebenzisa izinsiza eziningi siphinde siqinisekise ukuthi ngokubusa ngokubambisana, iminyango eyahlukene izozimbandakanya ekukhuleni kwezingane ezisencane,” esho.
URamaphosa uthe bangaphezu kwezigidi eziyisishiyagalolunye abafundi abaphuma emakhaya ahlwempu abathola ukudla okunomsoco ezikoleni ezweni lonke.
“Usizo lwezenhlalakahle lukhuphule izinga lokubhalisa kulo nyaka esikoleni, lwehlisa izinga lokuyeka phakathi isikole laphinde lenyusa izinga lokuphasa.
“Silukhulise kakhulu uxhaso lwabafundi abahlwempu nabangasebenzi emanyuvesi nasemakolishi ama-TVET kule minyaka emihlanu edlule,” usho kanje.
Esithombeni esingenhla: Umthethosivivinywa we-NHI uhloselwe ukunikeza ukunakekelwa kwezempilo kwamahhala kubo bonke abantu bakuleli.
Umthombo wesithombe: Facebook