Arthur Greene
Ekuseni ngeSonto, amasosha ase-Taliban angena e-Kabul, inhlokodolobha yase-Afghanistan.
Ngemuva kwamahora nje, bese kuvele imibiko yokuthi uMengameli wezwe, u-Ashraf Ghani, ubalekile ezweni.
Iqembu lamaSulumane lisemathubeni okulawula ngokugcwele i-Afghanistan, eminyakeni engama-20 lasuswa amasosha aseMelika.
Ukuthunjwa kwe-Kabul kuzoqedela ukukhuphuka kwamandla e-Taliban ngokushesha, emkhankasweni wamasosha osuthathe isikhathi esingaphezu kwesonto.
Indlela yeqembu eya emandleni yavulwa yisinqumo seMelika ngoNhlaba sokususa umbutho waso ezweni. Ngaphandle kokwesekwa ngamasosha aseMelika, amasosha kahulumeni wase-Afghanistan akhombise ukungabi namandla ukudlula awase-Taliban.
Amasosha ase-Taliban kubikwa ukuthi avale yonke imizila yaphansi engenayo nephuma e-Kabul. Izwe laseMelika lithumele izindiza ezinophephela emhlane ukuyosusa inxusa lalo enhlokodolobha ekuseni ngeSonto.
“I-Kabul manje isizungeziwe – yonke imigwaqo emikhulu eya e-Kabul isivaliwe,” kusho uBill Roggio, ongumhleli we-Long War Journal, ku-Twitter.
Izigameko edolobheni ziyaxokozela. Abasebenzi behhovisi lenxusa kubikwa ukuthi bashisa amadokhumende abucayi ngenkathi amabhange egcwele abantu abebezama ukukhipha imali abayibekile.
Amasosha ase-Taliban nawo kubikwa ukuthi aseqalile ukusesha amakhaya efuna izikhali notshwala, okuyinto engavunyelwe ngaphansi komthetho oqinile wamaSulumane.
Abantu base-Afghanistan abasebenzela umbutho wamasosha asentshonalanga manje sebesabela izimpilo zabo, njengoba belinde ukujeziswa kanzima ngamasosha ase-Taliban.
Owayengumhumushi wamasosha ase-Australia utshele intatheli ye-Guardian ukuthi ukulindele ukubulawa yi-Taliban.
Abesifazane abaningi base-Afghanistan nabo besaba ingcindezelo ngaphansi kombuso we-Taliban, njengoba iqembu lifuna ukuphoqa umthetho oqinile wamaSulumane.
“Ngifisa sengathi ngingaya e-Kabul manje ngiyomemeza ngaphandle kwehhovisi lenxusa laseMelika, ‘Nathi singabantu abafana nawe futhi sinelungelo lokuphila futhi sijabulele inkululeko’,” kusho omunye wesifazane etshela i-Financial Times.
Iminyaka yenqubekela phambili yokwenza ncono ukuthi amantombazane afinyelela emfundweni kungenzeka inyamalale ngobusuku obubodwa.