Lubhalwe ngu-Anita Dangazele
- Bangu-78 abatheleleke ngesifo samatele kubantu (HFMD) e-Eastern Cape, kanti i-East London iyona ethinteke kakhulu.
- Abaningi abatheleleke ngalesi sifo izingane zesikole ezineminyaka eyodwa kuya kwengu-14, ikakhulukazi kwa-Grade R no-Grade 4.
Iziphathimandla zezempilo e-Eastern Cape zimi ngomumo njengoba izigameko zokubheduka kwesifo samatele ziqhubeka nokukhula esifundazweni sonke.
UMnyango wezeMpilo esifundazweni usumemezele ukuthi sekubheduke isifo, kanti izibalo zabathelelekile zinyuke zisuka ku-48 zaya ku-78 ngesonto elilodwa.
Izibalo eziningi ziqoshwe kumasipala wase-Buffalo City Metro naseSarah Baartman District.
I-East London iyona eshayeke kakhulu ngezibalo zabangu-40, kulandele i-Qonce ngabangu-16, i-Mdantsane ngabangu-14, i-Kouga ngabayisikhombisa, ne-Makana ngoyedwa.
Izingane ezineminyaka ephakathi kowodwa kuya kwengu-14 yizona ezithinteke kakhulu – ikakhulukazi abafunda u-Grade 4, u-Grade 5, Pre-Grade R kanye no-Grade R. Amazinga ezingane ezinhlanu awakaziwa.
Okhulumela uMnyango wezeMpilo uSiyanda Manana uthe i-HFMD ayivamisile ukuba yisifo esingaziwa, ngakho izigameko eziningi azibikwa.
“Kodwa ngesikhathi siqaphela ukubhebhetheka kwesifo ezikoleni ngomhlaka-19 kuNhlolanja, saqala uphenyo saqinisa nokuqapha,” usho kanje.
I-HFMD igciwane elihlasela kakhulu izingane ezincane ezingaphansi kweminyaka eyishumi. Ibhebhetheka kalula ezinkulisa nasezikoleni zamabanga aphansi, ikakhulukazi ehlobo nasekwindla.
Izigameko zokuqala kuleli zibikwe eKZN, kuMasipala weTheku naseKing Cetshwayo, ekuqaleni kukaMasingana noNhlolanja.
Izimpawu zihlanganisa umkhuhlane, umphimbo obuhlungu, ukukhathala, ukungakuthandi ukudla, namabhamuza amancane emlonyeni, olimini, ezandleni nasezinyaweni.
UManana uthe ukugula akuvamile ukuthi kuphele ezinsukwini eziyisikhombisa kuya kweziyishumi, kodwa uMnyango usebenza ukunqanda ukubhebhetheka.
“Amathimba Abhekelela Ukubheduka Kwezifo ahambela izikole ukuze alandelele amacala futhi aqwashise abantu,” usho kanje.
Umasipala i-Buffalo City Metro ususungule uhlelo lokuthuthukisa ukuxhumana phakathi kwezikole nezikhulu zezempilo, kanti nezigungu ezilawula izikole ziyathinteka ekuphenduleni.
Umnyango uthi ukugeza izandla njalo nokugwema ukuthintana nabantu abanaleli gciwane kuyindlela engcono kakhulu yokuvikela i-HFMD.
Nakuba ukugula okungaphezu nje kwezimpawu kungavamile, abazali kufanele baqaphele izimpawu zokuphelelwa amanzi emzimbeni noma umkhuhlane omkhulu ezinganeni.
Esithombeni esingenhla: Unyawo olunegciwane le-HFMD.
Umthombo wesithombe: Isikhungo Sikazwelonke Sezifo Ezithathelwanayo