Thabiso Sekhula
I-Scrolla.Africa izokhuluma ngezimpilo zabesifazane abayisikhombisa base-Afrika abanomlando nezimpilo ezimangalisayo eziqhubeke nokubumba umhlaba namuhla.
Wawumkhulu kangakanani umthelela owenziwe ngowesifazane okwathi eshona indodana yakhe yakhipha umyalelo wokuthi noma ubani obonakala ekhipha unyembezi kumele abulawe.
Kunzima impela, kodwa lokhu yinto eyenziwa iNkosi uShaka ngesikhathi kushona unina iNdlovukazi uNandi Mhlongo.
Indaba kaNandi igcwele ubunzima kanye nokwaliwa. Wazalwa ngonyaka ka-1760 e-Melmoth KwaZulu-Natal ezalwa iNkosi yase-Elangeni.
Eseyintombi wakhulelwa ngaphandle komshado. Ekhuleliswa iNkosi uSenzangakhona uyise kaShaka.
USenzangakhona wabizwa umndeni kaNandi ufuna ukumbuza ngokukhulelwa kwendodakazi yawo, waphika ukuthi ukhulelwa uNandi esikhundleni salokho wathi uphethwe isiShaka.
Ngemuva kwezinyanga ezimbalwa kwazalwa inkosana yakwaZulu. Kanti uNandi wamqamba ngegama lebhungane echemela uSenzangakhona nomndeni wakhe.
Kufana nokuthi abazali bakho bakuhlebe bebiza ingane yakho ngokuthi umatikuletsheni ngemuva kokuba ukhulelwe ngesikhathi ufunda leli banga.
Wafuna izinkomo ezingamashumi amahlanu nanhlanu njengenhlawulo ngokukhulelwa kwakhe futhi uSenzangakhona wakhokha ukuze kungabi nempi nabantu bakaNandi.
Akudingekile ukusho ukuthi ubudlelwano bakhe nabasemzini wakhe abuzange buqale kabi. UNandi kwadingeka abekezelele ukuhlukunyezwa nokuhlekwa okuhlanganisa nokubizwa ngokuthi ukhululiwe ngenxa yokukhulelwa engashadile.
Umshado wakhe wabhidlika waphoqeleka ukuthi abuyele kubantu bakubo ashiye indodana yakhe.
Kwaba ingozi kakhulu kuShaka ukuhlala nabantu bakayise kangangokuthi umalume wakhe wamshushumbisa wamyisa kunina ngenxa yokusabela impilo yakhe. Lokhu kwabonakala kungaphephile ngaphezu kwalokho eminyakeni elandelayo uNandi waphoqeleka ukuthi avikele indodana yakhe emizamweni yokubulawa indlala nezitha ezazizojabulela ithuba lokubulala indodana kaSenzangakhona.
Kuthe ngokuhamba kwesikhathi uNandi wayokhosela kwabakwaQwabe lapho ahlangana khona noGendeyana washada naye wathola indodana. Ukuhlala kwakhe kwaphinde kwaba ingozi wabaleka wayohlala phakathi kwabantu bakwaMthethwa ababeholwa iNkosi uDingiswayo.
Kubo bonke ubunzima bokuba ngumama oyedwa ohamba ebaleka ngesikhathi ebhekene nendlala kanye nezitha kuzo zonke izindawo uNandi wafundisa indodana yakhe ukuba ibe umholi omuhle, ekhuthaza ukuxoxisana ngaphambi kodlame futhi esiza ekubumbeni ekubeni iNkosi ngelinye ilanga.
Ake sikhumbule ukuthi ngaphandle kweNkosazana uNandi Bhebhe ngabe ayikho inkosi uShaka.
Ngaphandle kokuvikelwa kwakhe nokuba nomthelela empilweni yakhe eseyinsizwa, ubungozi obumlandelayo bebungaphuca izwe lonke iNkosi uShaka.