Isihluku kudutshulwa umphakathi ongenacala

Everson Luhanga

Kudutshulwe kwalimala inqwaba yabantu kanti oyedwa kubikwa ukuthi ushonile ngemuva kokuthi iqulu labantu okusolwa ukuthi lidabuka e-Basotho livulele ngenhlamvu libhekise eqenjini labahlali base-Pimville e-Soweto.

Isigameko sokudubula sibukeka sengathi besihlose umholi we-Operation Dudula uNhlanhla Lux Dlamini ohola iqulu labahlali endaweni yaleli qembu eliphenya ngezinsolo zokuntshontshwa kwezintambo zikagesi. 

Leli qembu libe selivinjwa ngabesilisa abebehlomile bavulela ngenhlamvu bebhekise kubona.

Phakathi kwezisulu bekukhona nesekela likaDlamini uThokozani Shoba odutshulwe emlenzeni.

Engxoxweni ekhethekile abe nayo ne-Scrolla.Africa esemzini wakhe ose-Pimville ngemuva kwesigameko uDlamini uthe sekuphele cishe izinsuku ezinhlanu le ndawo ingenawo ugesi ngenxa yokuntshontshwa kwezintambo.

“Asinawo ugesi endaweni yethu,” kusho uDlamini.

“Izakhamuzi bezidinwe zigane unwabu ngokuqhubeka nokucinywa kukagesi okubangelwa ukuntshontshwa kwezintambo zikagesi.”

Uthe izakhamuzi zilunywe indlebe ngokuntshontshwa kwezintambo endaweni ethile zase zinikela khona ziyobheka ukuthi ngabe kubangelwa yini ukucinywa kukagesi.

Bekuyiqembu lezalukazi nabesilisa abambalwa abebeyobheka.

“Ngesikhathi sidlula emijondolo enabantu abaningi abahlala  khona abavela e-Lesotho nase-Zimbabwe sizwe kuqhuma izibhamu,” kusho isakhamuzi. 

Njengoba bekuqhubeka izinxushunxushu abantu abahlala emjijondolo baqale ukudubula bukhoma umphakathi ngezinhlamvu ezishaye inqwaba yabantu.

“Abesifazane babalekele endaweni eyodwa ngesikhathi bezama ukucashela izinhlamvu ebezindiza kulesi sigameko esingesihle.”

UDlamini uthe omunye wabaholi base-Basotho umtshele ukuthi abantu abahlala lapha banenzondo ngoba behlukunyezwa ngabesilisa abathile abahlala ehostela eliseduze.

“Isizwe sabantu base-Basotho siziphindiselele eqenjini elingafanele ngesikhathi sicabanga ukuthi iqembu lamaZulu ababelwa nalo ezinsukwini ezedlule,” kusho uDlamini.

I-Scrolla.Africa ilandele umkhondo kaThokozani Shoba odutshulwe emlenzeni wangakwesokunxele uthe uzamile ukubaleka kwaqhuma inhlamvu yangena emlenzeni wakhe.

“Ngabe sikhuluma okunye manje ukube inhlamvu ingishaye endaweni engenhla,” kusho uThokozani.

Isigameko sokudubula sibukeka sengathi besihlose umholi we-Operation Dudula uNhlanhla Lux Dlamini ohola iqulu labahlali endaweni yaleli qembu eliphenya ngezinsolo zokuntshontshwa kwezintambo zikagesi. 

Leli qembu libe selivinjwa ngabesilisa abebehlomile bavulela ngenhlamvu bebhekise kubona.

Phakathi kwezisulu bekukhona nesekela likaDlamini uThokozani Shoba odutshulwe emlenzeni.

Engxoxweni ekhethekile abe nayo ne-Scrolla.Africa esemzini wakhe ose-Pimville ngemuva kwesigameko uDlamini uthe sekuphele cishe izinsuku ezinhlanu le ndawo ingenawo ugesi ngenxa yokuntshontshwa kwezintambo.

“Asinawo ugesi endaweni yethu,” kusho uDlamini.

“Izakhamuzi bezidinwe zigane unwabu ngokuqhubeka nokucinywa kukagesi okubangelwa ukuntshontshwa kwezintambo zikagesi.”

Uthe izakhamuzi zilunywe indlebe ngokuntshontshwa kwezintambo endaweni ethile zase zinikela khona ziyobheka ukuthi ngabe kubangelwa yini ukucinywa kukagesi.

Bekuyiqembu lezalukazi nabesilisa abambalwa abebeyobheka.

“Ngesikhathi sidlula emijondolo enabantu abaningi abahlala  khona abavela e-Lesotho nase-Zimbabwe sizwe kuqhuma izibhamu,” kusho isakhamuzi. 

Njengoba bekuqhubeka izinxushunxushu abantu abahlala emjijondolo baqale ukudubula bukhoma umphakathi ngezinhlamvu ezishaye inqwaba yabantu.

“Abesifazane babalekele endaweni eyodwa ngesikhathi bezama ukucashela izinhlamvu ebezindiza kulesi sigameko esingesihle.”

UDlamini uthe omunye wabaholi base-Basotho umtshele ukuthi abantu abahlala lapha banenzondo ngoba behlukunyezwa ngabesilisa abathile abahlala ehostela eliseduze.

“Isizwe sabantu base-Basotho siziphindiselele eqenjini elingafanele ngesikhathi sicabanga ukuthi iqembu lamaZulu ababelwa nalo ezinsukwini ezedlule,” kusho uDlamini.

I-Scrolla.Africa ilandele umkhondo kaThokozani Shoba odutshulwe emlenzeni wangakwesokunxele uthe uzamile ukubaleka kwaqhuma inhlamvu yangena emlenzeni wakhe.

“Ngabe sikhuluma okunye manje ukube inhlamvu ingishaye endaweni engenhla,” kusho uThokozani.

Scrolla World Cup Quiz