
Dylan Bettencourt
Ukushintsha kwesimo sezulu kuletha ingebhe emhlabeni.
Kodwa-ke izinqubomgomo zesimo sezulu namasu okuthuthukisa awashaya indiva amagugu amasiko emhlabeni jikelele, ikakhulukazi e-Afrika.
Amagugu ayisici esibucayi e-Afrika, axhumanisa amasiko nabantu, ubunjalo kanye nempilo yabo imbala. Amagugu nawo adlala indima enkulu ekusimameni kwemiphakathi, imvelo kanye nezinhlobonhlobo zezinto eziphilayo.
Ucwaningo olwenziwe yi-The Conversation ezindaweni zamagugu omhlaba ze-UNESCO e-Afrika lusebenzise amamodeli ezikhukhula nokuguguleka kwenhlabathi ukuze kutholwe ingozi lezi zindawo ezibhekene nayo.
Inani lezindawo zase-Afrika ezingu-284 zivezwe ukuthi zingahlaselwa yizimo zezulu esikhathini esizayo ngezikhathi ezihlukene ukuze kutholwe ukuba sencupheni kwazo ezikhukhuleni ezingaba khona ezihlobene nokukhuphuka kwamazinga olwandle.
Imiphumela ibonise ukuthi izindawo ezingu-56 zisengozini yonyaka owodwa kuya kweyikhulu. Ngo-2050 leso sibalo sizofinyelela ku-191 uma ukukhishwa kwekhabhoni kungalawulwa.
Ngaphansi kwesimo sokungcola esiphezulu, lelo nani liyanyuka liya ku-198 (u-70%) wezindawo ezingamagugu ezingathinteka ekulimaleni okungaba khona okungabangelwa izikhukhula namanzi.
Izindawo ezisengozini kakhulu amanxiwa ase-Tipasa e-Algeria, i-North Sinai Archaeological Sites e-Egypt kanye ne-Saloum Delta e-Senegal.
Izifunda ezisenyakatho nasentshonalanga ye-Afrika zibhekane nenani eliphakeme kakhulu lezingozi ezingaba khona ngesikhathi zonke izizwe eziqhingini ezincane zisengozini yokukhukhulwa yizikhukhula.
Emazweni athathwa njengathuthukile kancane, izindawo zamagugu zibhekene nempi yokulwa namanzi, imfundo, ukudla namandla okuxhasa ngemali.
Uxhaso lwezimali ezindaweni zamagugu emazweni afana ne-Libya, i-Mozambique, i-Namibia nezinye ezimbalwa azibaluleke kakhulu.
Impendulo ekushintsheni kwesimo sezulu ibalulekile ekugcineni ifa lezwekazi, ukunciphisa amagesi abamba ukushisa kuzokwenza izindawo ezisengozini zehliswe zibe ku-25% kuphela ngo-2050.
Izindawo zamagugu azibalulekile nje kuphela kwisiko lezwe, kodwa nakwezokuvakasha ngaphakathi esizweni. Amazwe amaningana ase-Afrika athembele kulezi zindawo zamagugu ukuze ahehe ezokuvakasha futhi athuthukise umnotho wawo.