Amakhosi nesicelo sokulekelelwa uhulumeni ngokwezimali 

Lubhalwe nguCelani Sikhakhane

Imikhandlu yoMdabu e-Eastern Cape ifuna enye imali kuhulumeni wesifundazwe ngoba idonsa kanzima ekwenzeni umsebenzi wayo ngendlela.

Abanye abaholi bomdabu bathi kumele bakhiphe imali emaphaketheni abo ukuze benze umsebenzi wentuthuko ezindaweni abahlala kuzo.

Okwamanje abakasho ukuthi bafuna malini.

Lokhu kwenzeka njengoba uMnyango wezokuBusa ngokuBambisana neziNdaba zoMdabu e-Eastern Cape uthola u-R1-billion kwisabelomali sesifundazwe. Kunemikhandlu yendabuko engu-239 esifundazweni.

Manje iNdlu yesiFundazwe yoBuholi beNdabuko kanye nama-Khoi-San baphakamisa ukuthi amalungu omphakathi kufanele akhokhe intela ukusiza imikhandlu.

Abazange bayisho imininingwane ephelele kodwa benze izibonelo zokuthi yiziphi izifundazwe ezikhokhisa abantu imali. KwaZulu-Natal umkhandlu wendabuko waseNquthu ukhokhisa amabungu aneminyaka engaphezu kuka-18 u-R50 ngenyanga.

Abanye bakhokhisa abantu imali yezindawo zokwakha.

Imikhandlu yendabuko ebhekelele intuthuko emiphakathini yasemakhaya ibhekana nohulumeni nabatshalizimali abazimele. Baphinde babhekane nezingxabano nezinye izindaba ezihlobene nalokho.

INkosi uGwebinqele Gwadiso ongusihlalo weNdlu yobuHoli boMdabu nama-Khoi-San e-Eastern Cape utshele i-Scrolla.Africa ukuthi lesi simo sifake lesi sikhungo ehlazweni.

“Sikhuluma nje abanye abaholi bendabuko abanazo ngisho izingcingo emahhovisi abo, kanti uma befuna ukusishayela ucingo besazise ngezinto ezithinta umphakathi kumele baye emadolobheni aseduze bashaye lezo zingcingo ezingaba ezikahulumeni noma ezithinta umkhakha ozimele.

“Imikhandlu yomdabu kumele ibe nesayo isabelomali ukuze ibe nonobhala bayo njengesiShayamthetho sesifundazwe. Kodwa basele bodwa bengenayo imali,” kusho uGwadiso.

Okhulumela uMnyango wezokuBusa ngokuBambisana neziNdaba zoMdabu esifundazweni uPheelo Oliphant ucele i-Scrolla.Africa ukuthi sithumele imibuzo kodwa akakaze ayiphendule kusukela ngesonto eledlule.

Kunabaholi bendabuko abaphezulu abangu-844 kuleli. Izwe linamakhosi ayisishiyagalombili ahlonishwa ngokusemthethweni. Umuntu ngamunye uthola iholo lonyaka lika-R1,239,917. Abaholi bendabuko abadala bahola u-R279,070, kanti izinduna zabesilisa nezabesifazane zihola u-R119,911 ngonyaka.

Esithombeni esingenhla: Inkulumompikiswano eNdlu kaZwelonke yabaholi beNdabuko 

Umthombo wesithombe: Flickr

Izihloko zakamuva