Abasolwa ngokukhwabanisa imali ababethi izosetshenziselwa umngcwabo kaMandela basenkantolo

Sandiso Phaliso

Abantu abayishumi ababhekene namacala okukhwabanisa ahlobene nomngcwabo wowayenguMengameli uNelson Mandela ngowezi-2013 bavele enkantolo ngoLwesithathu.

Phakathi kwalabo ababhekene namacala kubalwa nowayenguNgqongqoshe wezeMpilo e-Eastern Cape, uSindiswa Gomba, uSihlalo wesifunda uPumlani Mkolo, owayeyiMeya kaMasipala wase-Buffalo City uZukiswa Ncitha, uSomlomo womkhandlu uLuleka Simon-Ndzele kanye nommeli wase-Gauteng uZintle Nkuhlu.

Icala elibhekene noNkuhlu lahoxisiwa eNkantolo yeMantshi e-East London ngemuva kokuthi ephenduke ufakazi wombuso.

UNkuhlu manje uzofakaza ngokumelene nabanye abasolwa abayishumi kuleli cala.

UGomba, owaxoshwa esikhundleni sakhe ngemuva kokuboshwa kwakhe ekuqaleni kwalo nyaka, manje usemangalelwe nabasolwa abayisishiyagalolunye abasele ngokukhwabanisa, inkohlakalo nokushushumbisa imali.

Kusolwa ukuthi umsolwa ukhohlise uMasipala wase-Buffalo City Metropolitan ekutheni ukholwe ukuthi unesibopho sokwenza imali itholakale enkonzweni yesikhumbuzo salowo owayenguMengameli wokuqala wentando yeningi uMnu uNelson Mandela ngowezi-2013.

UGomba wayeyikhansela kulo masipala ngaleso sikhathi.

Kusolwa ukuthi imali eyizigidi eziyi-R10 yakhishwa kumasipala ngenkohliso yokuthi izosetshenziswa emngcwabeni waleli qhawe lomzabalazo.

Icala labo kulindeleke ukuthi lithathe izinsuku eziyisikhombisa kusukela ngomhla zinhlanu kuya kumhla ziyi-13 kuMfumfu ngowezi-2021 eNkantolo eNkulu yase-East London kanti bonke abasolwa banikezwe amacala namakhophi edokodo.

Ukunikezwa kwalesi sigameko sokuhlehliswa kwecala kuvele ngemuva kokuthi i-National Prosecuting Authority (i-NPA) icele ukuthi kuhlehliswe icala ukuze uMengameli oyiJaji wase-Eastern Cape kanye noMphathiswa woMnyango wezoBulungiswa bababele ngenkantolo eyisipesheli kodwa abammeli babasolwa bathi lokhu kuhlehliswa kuzobandlulula amakhasimende abo.

Omunye wabammeli, u-Andre Schoombee, uphakamise ukuthi ukuhlehliswa kwaleli cala “akukaze kube yiphutha labasolwa”.

“Impilo yabo (abasolwa) esikhundleni iphazamisekile” ngenxa yaleli cala, kusho uSchoombee, enezela ngokuthi kunabammeli abayisishiyagalombili abathintekayo kuleli cala “ngakho-ke kuyabacindezela ngokwezimali futhi iningi labasolwa bebengosopolitiki ngakho-ke imisebenzi yabo imisiwe”.

USchoombee ubecele ukuthi leli cala lihoxiswe okwesikhashana kuze kube uhulumeni uzihlela kahle.

UNkuhlu, uMati nenkampani yakhe, i-Mpidos, bathole imali yemisebenzi engekho emthethweni, njengoba kuhlelwe phakathi kukaMkolo noSokwali.

Ngokwamaphepha amacala, lolu hlelo bekungelokudukisa umkhandlu ukuthi wamukele ukuthi kulindeleke ukuthi kutholakale imali yokuhambisa abakhalayo ezindaweni ezahlukene, lapho bekuzoba khona izinkonzo zesikhumbuzo. Ngemuva kwalokho, ukukhohlisa isimo, ukuze imali isetshenziselwe ezinye izinhloso ngaphandle kwalokhu abavunyelwe ngakho ngokusemthethweni.

Okhulumela i-NPA, uMthunzi Mhaga uthe uMbuso ukulungele ukuqulwa kwecala.

“Akuzange kube khona mzamo wokubambezela ukuqhubeka kwalezi zinqubo,” kusho uMhaga.

Izihloko zakamuva